Leerlingen bij het herdenkingsmonument voor het Hengelose stadhuis |
Vandaag
werd de bevrijding van Hengelo herdacht, die zich 68 jaar geleden voltrok.
Engelse en Canadese troepen verdreven op 3 april 1945 de Nazi’s en bevrijdden
onze stad daarmee van de terreur. Vrijheid hergeven vroeg het offer
van hun leven, zo staat nog steeds te lezen op het herdenkingsmonument bij het
stadhuis. Het is een goed gebruik dat het monument, een kunstwerk van Pieter de Monchy uit 1965, jaarlijks geadopteerd wordt
door een basisschool, en dat de overdracht plaatsvindt op de dag van de
bevrijding. Vanochtend om 9 uur stonden tientallen leerlingen bij het monument.
Het was koud, de temperatuur lag net boven het vriespunt, maar de stralende zon
gaf de ceremonie iets feestelijks mee. De Dr. A. Kuyperschool gaf de adoptie over aan de Anninksschool. Kinderen
lazen eigen gedichten voor over de oorlog, de vervolging van Joden en Anne Frank, en
ze legden met burgemeester Sander Schelberg een krans. Nu de mensen die
de oorlog bewust hebben meegemaakt langzaamaan uit ons midden verdwijnen is het
goed dat jonge mensen even stil staan bij wat er destijds gebeurd is. De
gevolgen van grootschalige intolerantie en repressie en de offers om dat teniet
te doen mogen niet vergeten worden. Het zijn verhalen waar we zoveel van kunnen
leren, ook in tijden van vrede.
Een stukje van het vernielde monument aan het Bevrijderslaantje |
Hengelo heeft nog een ander monument dat onze
bevrijders herdenkt. Het ligt aan het Bevrijderslaantje in Thiemsland. Het
bestaat uit vier glasplaten van bijna een meter hoog en drie meter lang. Op het
glas zijn subtiel de namen te lezen van de legereenheden die bijgedragen hebben
aan de bevrijding van onze stad. In
commemoration of our liberators – ter herdenking aan onze bevrijders – dat was
er tot voor kort te lezen. In het weekend van 23/24 maart is er een aanslag
gepleegd op dit monument, waarbij een van de glasplaten is verwoest. Misschien
is ‘aanslag’ een te groot woord voor een actie die waarschijnlijk voortkomt uit
dronkenschap, verveling of frustratie. Maar het voelt wel zo, vooral omdat
juist de glasplaat met het woord ‘liberators’ is vernield en vergruizeld,
waardoor alle tekst onleesbaar is geworden. De intolerantie lijkt weer te
groeien, en dat is ook elders in de samenleving zichtbaar. Het is een sluipend
proces dat ons langzaam omlaag trekt, en dat we beter niet kunnen negeren. Een
monument vernielen dat verwijst naar onze bevrijding uit terreur kan ook
een bewuste aanval zijn op onze bevrijders. En niet alleen op hen, maar ook op onze
manier van leven, die gevormd is rond onze democratische rechtsstaat, die we
dankzij de offers van onze bevrijders hebben kunnen herstellen en uitbouwen. Laten
we vooral niet vergeten wat wij aan hen te danken hebben.