Landbouwgif opnieuw onder vuur wegens bezorgdheid over bijensterfte

  Ook wilde bijen zijn kwetsbaar voor vergif

Bijensterfte komt wereldwijd voor en wordt al jaren in verband gebracht met een groep moderne zenuwgiffen die in toenemende mate in de land- en tuinbouw worden gebruikt en die bekend staat als neonicotinoïden. Vergeleken bij DDT is de giftigheidsgraad bijzonder hoog. Het gif zit zo in elkaar dat het zich verspreidt door de hele plant, als met het gif behandeld zaad ontkiemd. Dat betekent dat ook stuifmeel en nectar giftig worden. Bijen  worden zo aan het gif blootgesteld. Omdat het gaat om een zenuwgif werkt het in op hun zenuwgestel. Ze raken erdoor gedesoriënteerd, kunnen het nest niet terugvinden of zijn niet meer in staat om aan andere bijen door te geven waar nectar te halen valt. Bijen doen dat normalerwijs via een ‘dans’. Zo raken bijenvolken verzwakt, wat uiteindelijk leidt tot het verdwijnen van veel volken. In ons land gaat jaarlijks circa 25% van de volken ten onder. De terugloop van bijen (en hommels) is niet alleen slecht voor de biodiversiteit, maar kan ook economische consequenties hebben, omdat bijen en hommels een groot aandeel hebben in de bestuiving van veel van onze voedselgewassen. Gelukkig krijgt dit steeds meer aandacht, zoals vorige week nog naar aanleiding van een brief van Foodwatch Nederland, Milieudefensie en de Bijenstichting aan de staatssecretaris van Economische Zaken Dijksma, die zich vooral bezig houdt met landbouw, natuur en voedselkwaliteit. Deze organisaties vroegen haar de toelating van neonicotinoïden uit voorzorg op te schorten.

Wat mij bij alle publiciteit over neonicotoïden opvalt is dat heel veel aandacht gaat naar de gevolgen voor bijen. Maar wat doet het gif met ons? Omdat deze zenuwgiffen zich door de hele plant verspreiden en er dus niet af te wassen zijn, komt het uiteindelijk ook op ons bord terecht. De berichtgeving over de gevolgen daarvan is erg spaarzaam. In TC Tubantia van 19-3-2012 werd gemeld dat Imidacloprid, een neonicotinoïde, de hersenen van ongeboren kinderen aantast. Wetenschappers hadden dat uit recent Japans onderzoek afgeleid. Het gevaar van dit zenuwgif voor het menselijk zenuwstelsel wordt volgens hen ernstig onderschat. De norm voor het gebruik zou met een factor 1000 scherper moeten worden gesteld. Hier komt ook om de hoek kijken dat bij toelating van een middel de normen zijn afgestemd op volwassenen. Kinderen, en zeker ongeboren kinderen, zijn veel gevoeliger voor resten gif in voedsel en drinkwater. Canadese wetenschappers vermoeden dat de ontwikkeling van Alzheimer en Parkinson kan worden versneld door neonicotinoïden. Amerikaans onderzoek uit 2011 wees uit dat het binnen krijgen van een ander insecticide, dat wat minder sterk werkt op het zenuwgestel, bij zwangere vrouwen de hersenen van de ongeboren vrucht negatief beïnvloeden, wat een achteruitgang van gemiddeld zeven punten op het IQ veroorzaakt zou hebben. Als dat allemaal inderdaad waar is, dan zijn we onszelf langzaam aan het vergiftigen, met als resultaat dat we steeds dommer worden. En dat terwijl onze hersenen de kurk zijn waarop wij mensen drijven. Buiten ons verstand hebben we niet veel om in te zetten: we hebben geen scherpe tanden, klauwen of een pantser, en we zijn traag en slap. Alleen ons verstand houdt ons overeind. Als we dat verkwanselen aan wat korte termijn gewin voor aandeelhouders van grote multinationals, die dit vergif produceren, dan vallen we een keer om. De problemen die we zelf scheppen, zoals overbevolking, milieuvervuiling en klimaatverandering, zullen ons dwingen om goede oplossingen te zoeken. Als we dom worden, dan zullen we niet succesvol zijn.

Wie meer wil weten over gif in ons voedsel is hier een link naar Weet wat je eet.

Roofvogelvervolging speelt weer op in Twente

Vorige week haalde de illegale jacht op roofvogels in Twente weer eens het nieuws. In de gemeente Hof van Twente was een buizerd gevonden die onder verdachte omstandigheden was gestorven, zo viel te lezen in TC Tubantia. De milieupolitie heeft de vogel laten onderzoeken en daarbij was aan het licht gekomen dat het om illegaal afschot ging. Roofvogelvervolging komt elk jaar voor, maar veel slachtoffers worden niet gevonden. Dat maakt het moeilijk om de omvang te bepalen van dit hardnekkige verschijnsel. Hoewel het met de buizerd goed gaat, gaan veel andere roofvogelsoorten in aantal achteruit.

  Deze illegaal gedode buizerd lag aan een bosrand in Hof van Twente

Roofvogels zijn beschermde dieren, die in de natuur een belangrijke functie hebben. Ze houden de populaties waar ze jacht op maken sterk, omdat ze zich bij de jacht richten op zieke of zwakke prooien. Daarmee zijn ze echter ook concurrenten van jagers en stropers, vooral als het gaat om konijnen en fazanten. Veel jagers houden zich aan de regels, maar er zijn ook mensen met een geweer die het fijn vinden om dieren dood te schieten, of die daar graag goed aan willen verdienen. Zolang veel mensen wilde dieren graag op hun bord zien levert een konijn of fazant een leuke bijverdienste op. In beide gevallen kunnen deze mensen concurrenten missen als kiespijn. En dan heb je nog oude jagers die opgroeiden in een tijd dat het nog heel normaal was om op roofvogels te jagen, en die daar niet van los kunnen komen. Er wordt niet alleen op roofvogels geschoten, maar er wordt ook vergiftigd aas ingezet, waardoor ze een nare dood sterven. Meer over roofvogelvervolging is te lezen op roofvogels-hw.

Wie illegale jacht op roofvogels wil helpen bestrijden zou een vondst van een dode roofvogel, die onder verdachte omstandigheden is gestorven, kunnen melden bij de WRN, de Werkgroep Roofvogels Nederland. Deze groep mensen heeft veel kennis van zaken en zij hebben ook goede contacten met de politie. Maar wat is nu verdacht? Als een dode roofvogel langs een verkeersweg ligt is de dood waarschijnlijk veroorzaakt door een aanrijding. In de meeste andere gevallen zou er wel eens iets aan de hand kunnen zijn. Roofvogels sterven natuurlijk ook door ouderdom, ziekte of gebrek, maar in die gevallen kruipen ze weg op een moeilijk toegankelijke plaats. Een dode roofvogel op een open plek, langs een bospad of in een wei is zonder meer verdacht.

Wie een verdachte dode roofvogel vindt en deze wil melden kan terecht bij de regionale steunpunten van de WRN: werkgroeproofvogels. Zij nemen dan contact op met de politie, die de zaak verder zal afhandelen. Het is erg belangrijk om de dode vogel te laten liggen waar hij ligt. Het is net als bij een misdrijf tegen een mens: de politie moet de plaats delict ongeschonden in ogenschouw kunnen nemen. Het beste is om een foto te maken, maar nog belangrijker is de exacte vindplaats te noteren, met GPS, of door middel van een (staf)kaart, of anders door een goede beschrijving. Deze informatie kan dan doorgegeven worden aan de WRN. Hoe meer mensen alert zijn en in actie komen tegen deze illegale praktijken, des te lastiger het wordt voor daders om toe te slaan.