Stichting Ateliers ’93 is morsdood

Hier klopt iets niet

Voor velen kwam het als een verrassing: kunstenaarsinitiatief stichting Ateliers ’93 is uit haar lijden verlost. Na een langdurig ziekbed van 12 jaar werd zij op 3-9-2013 opgeheven. Uit informatie van de Kamer van Koophandel bleek dat het ging om een zogenaamde turboliquidatie. Bij de Kamer is gemeld dat er geen vermogen, positief of negatief, meer in de stichting zit. Een vereffenaar en een melding in een dagblad is in dat geval niet vereist. De stichting wordt dan zonder verdere plichtplegingen opgeheven verklaard.

Maar hier klopt iets niet: de stichting, die 17 kunstenaarsateliers verhuurt, huurt zelf 1000 m2 commerciële ruimte van projectontwikkelaar EMGA. Het contract is aangegaan per 1-1-2009 en loopt door na 1-1-2014. Het contract is niet rechtsgeldig opgezegd, aldus dhr. Goudszwaard van EMGA. Ateliers ’93 heeft van EMGA een prima nieuwe regeling voor 2014 aangeboden gekregen met een sterk verlaagde huur, maar die is door het bestuur afgewezen. Goudszwaard vreest dat na 1 januari a.s. de huur niet meer betaald zal worden en sluit niet uit dat EMGA de twee bestuurders in dat geval persoonlijk aansprakelijk zal stellen. Dat lijkt mij geen slecht idee.

We mogen het niet weten

In de contacten tussen het bestuur van Ateliers ’93 en EMGA werd de opheffing wekenlang verzwegen. Pas twee weken geleden kwam de aap uit de mouw en werd Emga van de opheffing op de hoogte gesteld. Zelf had ik gisteren contact met ex-werkneemster en woordvoerster van de geliquideerde stichting José Verstappen, die weigerde uitleg te geven over de opheffing. Ook bleek gisteren dat de gemeente, de subsidiegever van Ateliers ’93, niet van de opheffing op de hoogte is. Beleidsambtenaar Cultuur Klaske Buis was verbaasd en wist van niets. Ook een van de onderhuurders, Derya Zenginoglu, tevens raadslid voor Burgerbelangen, zei gisteren niet op de hoogte te zijn. De site en de facebookpagina van de stichting zwijgen als het graf over de liquidatie.

Het ziekbed van Ateliers ‘93

Onder kunstenaars, 2011, houtskool op papier, ©. Dit is het meest pijnlijke en

confronterende groepsportret van Hengelose kunstenaars dat ooit gemaakt is.

Twaalf jaar geleden kregen wanbetalers veel invloed op het bestuur van deze sociale verhuurder van atelierruimte. Het gevolg was dat de penningmeester onder druk werd gezet om af te treden. Hij werd vervangen door iemand die bewezen had dat zij niet met geld kon omgaan. De voormalige penningmeester kreeg eind 2002 een dreigbrief van het stichtingsbestuur, dat bijna geheel uit kunstenaars bestond. Het bestuur beval hem om voortaan te zwijgen over het verleden, want anders zou het huurcontract van zijn atelier ontbonden worden. Ik verbaas me er nog steeds over dat kunstenaars vijanden werden van de vrijheid van meningsuiting, terwijl zij voor hun werk afhankelijk zijn van diezelfde vrijheid. Je zou toch anders verwachten.

Oppositie was niet langer mogelijk en de stichting gleed onder invloed van onprofessioneel gedrag, in het bijzonder door een gebrek aan een moreel kompas, steeds verder af. De bestuursnotulen van eind 2002 meldden dat de schoondochter van een van de bestuurders bereid was gevonden om een wettelijk verplichte accountantscontrole uit te voeren die bedoeld was om te toetsen of een subsidieregeling juist was uitgevoerd. Dat was geheel tegen de regels in. Ik vraag me af of er daar ook iets onder de pet gehouden werd, en zo ja, wat dat dan was. Hoe lang ging dat door?

Eind 2005 vond een vergadering plaats over de toekomst van Ateliers ’93. Een bestuurder intimideerde daar aanwezige onderhuurders door een kritische kunstenaar opdracht te geven om de vergadering te verlaten. Als hij niet verdween, dan zou de bestuurder de politie bellen, zo liet hij weten. Deze kunstenaar werd onder druk gezet om zijn atelier te ontruimen. Begin 2007 dreigde het bestuur met een buitengerechtelijke ontruiming en liet alle sloten van het pand vervangen, zodat zijn atelier voor hem onbereikbaar werd.

In 2009 gaven bestuurders Marcel G. en Anita H. een valse verklaring af bij de Kamer van Koophandel, waarbij gesteld werd dat zij in 2008 bestuurder werden bij stichting Ateliers ’93, terwijl dat in werkelijkheid plaatsvond in 2004, resp. 2006.

Waarom werd Ateliers ’93 opgeheven?

Voor veel mensen zal het een raadsel zijn waarom stichting Ateliers ’93 als bij donderslag is opgeheven. In de vorige week ter visie gelegde conceptnota Kunst en Cultuur 2014-2020 staat Ateliers ’93 immers nog genoemd als aanvullende kunstinstelling, die voor 2014 een subsidie mag verwachten van €5680. Begin dit jaar heeft het CDA zich nog sterk gemaakt voor deze kunstenaarsorganisatie door het college van b&w op te roepen mee te werken aan het realiseren van betaalbare huisvesting per 1-1-2014. Er zou dan een probleem gaan ontstaan, omdat de door de gemeente gesubsidieerde huurperiode voorbij was. Maar voor wie weet heeft van onbehoorlijk bestuur, zoals hierboven beschreven, is het niet echt een verrassing. Als je een capabele penningmeester eruit werkt en vervangt door een nitwit, als je het onmogelijk maakt om kritische vragen te stellen, als je als bestuurder niet je verantwoordelijkheid durft te nemen, dan is dat vragen om moeilijkheden. Je brengt daarmee je organisatie in steeds slechter vaarwater. Door het niet toelaten van kritiek schiep het bestuur van Ateliers ’93 een een situatie, waarin men dacht de wijsheid in pacht te hebben. Dat blijkt nu ineens niet zo te zijn. De voormalige bestuurders, die de stichting geliquideerd hebben, zitten dieper in de moeilijkheden dan ooit.

De gemeente lijkt machteloos, maar is het niet

Al sinds begin 2007 heb ik onbehoorlijk bestuur bij Ateliers ’93 meermaals onder de aandacht gebracht van de gemeente. Ik heb er daarbij op aan gedrongen in te grijpen. Tijdens de vorige collegeperiode heeft toenmalig wethouder van Cultuur dhr. Ter Ellen in 2008 toegezegd dat hij de bestuurders voor zou houden dat zij integer dienen te handelen en de wet- en regelgeving dienen na te leven. Dat leidde tot niets, want binnen de kortste keren werd de wet opnieuw overtreden. De gemeente was daarvan op de hoogte, maar deed niets. Wethouder Mulder is sinds maart van dit jaar op de hoogte van de misstanden uit het vorige decennium. Helaas vond hij het niet nodig om met een klokkenluider een gesprek aan te gaan. Op 25 juni j.l. verdedigde hij in de commissie Sociaal het bestuur van Ateliers ’93 nog door o.a. te suggereren dat er sprake zou zijn van “min of meer persoonlijke problematiek” tussen mij en het bestuur van Ateliers ’93. De wethouder beschikte op dat moment echter over documenten waaruit onmiskenbaar blijkt dat bestuurders van Ateliers ’93 zich in het verleden schuldig hebben gemaakt aan o.a. illegale repressie en liegen tegen de Kamer van Koophandel.

Gaan we op herhaling?

Ateliers ’93 heeft voor 28 oktober a.s. een gezamenlijk fractiespreekuur aangevraagd om de penibele huisvestingssituatie met de raadsleden te bespreken. Zij hopen op steun van de gemeente. De situatie lijkt veel op die in de herfst van 2008. Toen leverde druk op de raadsleden een huursubsidie op van minimaal €50.000, waardoor de huren voor de kunstenaars na de verhuizing per 1-1-2009 van een slooppand naar het huidige pand betaalbaar bleven. Dat is nu ook de inzet. Ik zou het zeer onverstandig van de gemeente vinden als er opnieuw onbekommerd steun wordt gegeven, zoals in 2008 het geval was. Nog nooit heeft de top van Ateliers ’93 zich moeten verantwoorden voor de wanprestaties die in een reeks van jaren geleverd zijn.

Volgens dhr. Goudszwaard van EMGA bestaan er plannen om vanuit de puinhopen van Ateliers ’93 een nieuwe organisatie op te tuigen. Ik zie geen heil in een nieuwe organisatie. Ik denk dat er een andere weg gekozen moet worden, als de gemeente deze groep in de steek gelaten kunstenaars uit de nood wil helpen. Het beste lijkt mij om de groep onder te brengen bij de stichting Woon- en Werkruimte Kunstenaars. Dat is een solide en vertrouwenwekkende organisatie zonder schandalen. Daar kan eventueel een pand aan toevertrouwd worden. Dat zou ook het huidige pand kunnen zijn. De gemeente moet zien te voorkomen dat aan knoeiers nog meer subsidie verspild wordt. Speciaal in deze barre tijd van voortdurende bezuinigingen is het belangrijk om te zorgen dat subsidie goed besteed wordt.

De puinhoop is te groot geworden

Deze informatie heb ik op internet geplaatst om iedereen te informeren die banden had met de geliquideerde stichting Ateliers ’93 te Hengelo, en niet op de hoogte is van de liquidatie. TCTubantia zal hierover pas volgende week publiceren. Er komen ongetwijfeld nog meer onthullingen. Op dit weblog zijn ze te volgen.

Het is te hopen dat de gemeente dit keer niet wegkijkt en opnieuw doet alsof er niets aan de hand is. De puinhoop is inmiddels te groot geworden om te bagatelliseren. Bestuurders van gesubsidieerde instellingen dienen integer te handelen en de wet- en regelgeving na te leven. De gemeente zou dat een zorg moeten zijn.

Update per 16-12-2013: een puinhoop in het kwadraat

Hierboven schreef ik dat de puinhoop rond Ateliers '93 te groot is geworden om te bagatelliseren, maar niets blijkt minder waar. In een gesprek vorige maand met wethouder van Financiën en Cultuur Wieger Mulder, eveneens van de locale partij Burgerbelangen, bleek dat hij het niet met mij eens is als ik ex-bestuurders van Ateliers '93 onbetrouwbaar en incompetent noem. Toch beschikt de wethouder over bewijzen van hun leugenachtigheid, en is het evident dat zij uit angst hun organisatie hebben opgedoekt. Ik verbaas me er dan ook niet over dat de gemeente steun verleent aan een nieuw in het leven geroepen stichting Ateliers '93, die op 28 november het licht zag. Gelukkig wel met een ander bestuur, maar zonder dat er iets geleerd is van het verleden. Hoe lang kan dat goed gaan?

Op 10 december 2013 ontvingen alle fractievoorzitters van de gemeenteraad van Hengelo ernstige aantijgingen aan mijn adres van een lid van de gemeenteraad, wier gedrag ik bekritiseerd had. Klaarblijkelijk zijn er in Hengelo bestuurders die geen behoefte hebben aan betrokken burgers. Ik heb geprobeerd misstanden aan de kaak te stellen, maar dat werd niet gewaardeerd. Integendeel, ik ondervond alleen tegenwerking. Mijn motivatie om mij in te zetten voor een beter Hengelo is inmiddels tot een dieptepunt gedaald. Ik heb dan ook besloten daar geen energie meer in te stoppen. Dit weblog stopt op 10 december met mijn stelling dat mensenrechten ook gelden in Nederland, dus ook in Hengelo. Dat lijkt een open deur, maar is geen vanzelfsprekendheid zo is mij gebleken.

Update 21-3-2014: lente!
De definitieve uitslag van de gemeenteraadsverkiezing wijst uit dat Burgerbelangen, de partij van het hierboven genoemde raadslid, gehalveerd is.  De persoon in kwestie verdwijnt uit de raad, en ook wethouder Mulder mag wat anders gaan doen. Een mooi resultaat. Hoera voor de democratie!

Zie ook Waar is het vermogen van Ateliers '93? en Verwarring omtrent de ondergang van Ateliers '93