Nacht van de Nacht

Licht in de duisternis geeft een veilig gevoel. Als je niets meer ziet kan dat nogal beklemmend zijn. Ik herinner me een tocht door een oerwoud na zonsondergang; het was zo snel donker geworden dat ik mijn voeten nauwelijks nog zag en soms als een blindeman mijn weg moest zoeken, terwijl er verderop een gehuil losbarstte: vechtende apen of een tijger? Dan ben je wel blij als je het kamp weer bereikt hebt. Bij een andere gelegenheid, in de binnenlanden van Spanje, doorwaadde ik een rivier bij het licht van de sterren. Dat was een erg prettige ervaring, nog zo veel kunnen zien bij zo weinig licht. Als je daar naar boven kijkt weet je weer waarom de Melkweg heet zoals hij heet.



De oude begraafplaats bij nacht in 1991

En dan was er nog een heel andere voettocht, in de nacht van 25 op 26 november 2005, toen er zo veel sneeuw was gevallen dat al het verkeer vast was gelopen. Ik was gestrand in Oldenzaal en besloot te voet verder te gaan, over binnenwegen. Al van verre, ik was nog niet eens op de helft, gaf een enorme lichtkoepel de richting aan. Te midden van bos en veld was het onwaarschijnlijk licht, zo licht dat je de krant haast kon lezen. De lichten van onze stad weerkaatsten tegen de laaghangende bewolking, en dan opnieuw tegen het sneeuwdek, waardoor alles aangelicht werd. Wat een wonderlijke ervaring!

 

Als het aardedonker is in de stad is dat bepaald onveilig, en daarom is het goed dat er straat- en andere verlichting is. Maar we zijn met z’n allen wel heel erg doorgeschoten. Overmatige verlichting kan het dag- en nachtritme van mensen en dieren in de war brengen. Tijdens de Nacht van de Nacht schakelen morgenavond de gemeente, de bibliotheek en tenminste 26 andere instellingen en bedrijven niet essentiële verlichting uit om zo de aandacht te vestigen op dit groeiende probleem.



Gelukkig zijn er nog steeds donkere plekken in de stad in de vorm van parken en andere groene longen. De oude begraafplaats is er daar één van. Het is waarschijnlijk de donkerste plek in of nabij het Hengelose centrum. Dat heeft niet alleen te maken met het ontbreken van lantaarns op het terrein, maar ook met de vele bomen die werken als een scherm tegen het licht dat van buiten komt. Als daar gaten in geslagen worden, zoals in de bedoeling ligt, gaat dat ten koste van de schaarse duisternis. Duisternis is een zeldzaam goed aan het worden.