Gaat de gemeente undercover?



Dit bleef over van de oude hulstboom bij de ingang                                              

Afgelopen weekend was het erg druk op de oude begraafplaats. Veel mensen wilden de verwoestingen die zijn aangericht met eigen ogen zien. Het is al met al een kale boel geworden en veel mensen zijn er treurig door gestemd. Er zijn buurtbewoners die er 'snachts van wakker liggen. Weer heeft Hengelo laten zien dat het weinig historisch besef heeft. Hoeveel waardevols is er al wel niet door slopershanden verdwenen in onze stad? Het wordt zo langzamerhand tijd om eens na te denken waarom de gemeente zo vaak de verkeerde richting inslaat. Maar eerst nog wat anders!

Opmerkelijk nieuws bracht TC Tubantia van 26-2-2011. Het comité 'Een groene wijk maak je samen' maakte bekend dat een tweetal reacties op hun site afkomstig zijn van computers op het stadhuis. Dat blijkt uit de IP-adressen. Het gaat om reacties die opvallend afwijken van alle andere, omdat ze het gemeentelijk beleid toejuichen en verdedigen. Nu mogen ambtenaren natuurlijk net als elke andere burger hun mening geven. Ook voor hen geldt immers de vrijheid van meningsuiting. 'Rob de Vries' en 'Ina Greven' zijn bij de gemeente echter volslagen onbekend. Deze anonieme types proberen de publieke opinie vanuit het stadhuis te beïnvloeden en doen zich voor als buurtbewoner. 'Rob de Vries': "Het groen bij ons in de buurt was echt een keer aan vervanging toe." Zijn compaan legt geduldig uit dat groenstroken na 20-30 jaar op zijn. Het comité heeft in een brief aan de gemeenteraad het anonieme optreden verworpen.

Hebben ambtenaren, zo vraagt het comité Bomenkap Begraafplaats Bornsestraat Nee! zich af, vanuit het stadhuis ook anoniem de publieke opinie proberen te beïnvloeden ten aanzien van de bomenkap in het voormalige eldorado aan de Bornsestraat? Tussen de reacties op recente artikelen in TC Tubantia vallen er ook twee op die flink bij de rest uit de toon vallen. 'Speer' vindt het allemaal maar gezeur. Volgens 'Super toch' ligt alles er over een paar jaartjes weer pico bello bij. "Soms moet je de boel eens goed opknappen en ik denk dat dit is wat hier gebeurt! Respect voor de gemeente." Gewone burgers of ambtenaren undercover? Het is voor ons niet na te gaan. Een ding is duidelijk: de lieden die gemeentecomputers voor dit soort acties misbruiken handelen niet integer en hebben geen benul welke schade ze aanrichten. Het vertrouwen van burgers in de gemeente wordt er zo niet groter op.

Rawhide



Wild west op de oude begraafplaats                                                                        

De afgelopen week leek het wel wild west op de oude begraafplaats, en dat deed me denken aan het nieuwste gedicht van onze stadsdichter Reinier de Rooie, getiteld 'Rawhide'. Wie van een bepaalde leeftijd is herinnert zich vast nog de gelijknamige tv-serie, die in de jaren '60 populair was. Keep moving, moving, moving... Stoere cowboys, veedrijvers over de prairies van het wilde westen, in gevecht met de elementen en de indianen. Zwaar geromantiseerd natuurlijk, meer een sprookje, zoals elke toenmalige Hollywoodproductie over de pionierstijd in het westen van de Verenigde Staten in de tweede helft van de 19e eeuw. Wie 'Meridiaan van bloed' van de Amerikaanse schrijver Cormac McCarthy heeft gelezen, kent ook andere verhalen, zoals over het vermalen van de botten van de karkassen van bisons, die in miljoenenvoud over de prairies verspreid lagen, afgeschoten omdat ze in de weg liepen, of omdat de tong zo'n lekkernij was.

De vele Hengelose 'stadsprairies', de kaalslag die de gemeente pleegt in de Hasseler Es en op de oude begraafplaats, dat alles bij elkaar zijn voor Reinier de Rooie ongetwijfeld de ingrediënten geweest waaruit hij heeft geput voor zijn jongste geesteskind. 'Rawhide' heeft hij opgedragen aan al degenen die zich inzetten voor het behoud van de schoonheid en zich verweren tegen ambtelijk falen, en in het bijzonder aan de comités 'Een groene wijk maak je samen' en 'Bomenkap Begraafplaats Bornsestraat Nee!'. Meer werk van Reinier is te lezen op zijn weblog.

RAWHIDE

voor alle betrokkenen

onze prairies kennen geen fleur geen franje
liggen verlaten als achterhoek, omkaderd
en vergeten, verloren braakland waar geen
kind de stappen waagt wat vlinders achterna

men baggerschijt i.p.v. dotterbloem zaait niet
noch aangebrande orchis noch lange ereprijs
maar laat ons achter in ravage projectmatig
van zwijgzaam hullen achter bolknak boem

bezit schept verplichting roept de raadsheer
aan de ander die je bent in voorbijgaan aan
de moeder die daar woont aan de vader die
daar stierf waar nu bouwland de leegte laat

we zouden paarden moeten weiden en ezels
achteraf in bonte kleuren vol van hondsdraf
de vreugde doen bewijzen dat soms nog daad

aan mao refereert: laat duizend bloemen bloeien!

Het kerkhof ten grave gedragen



' Frederika, droog je tranen'                                                                                                                                                                     

De oude begraafplaats leek deze week wel op een slagveld. De ene boom na de andere ging neer, terwijl het geloei van kettingzagen de lucht vulde ter verbetering van dit lustoord. Vandaag vielen de laatsten van de verdoemde bomen in stukken uiteen. Voor Harry Takens van de voormalige bloemenzaak aan de Beukweg het moment om lucht te geven aan zijn afkeer van deze hele operatie. Midden op de dag plaatste hij een rouwkrans bij het beeld van Frederika ter Horst, die zich tijdens haar leven sterk heeft gemaakt voor het behoud van deze bijzondere plek. 'Frederika droog je tranen', vermeldt de tekst op een van de linten. Eerder waren al tientallen oude rododendrons en andere waardevolle heesters en bomen verwijderd, en nu er opnieuw zoveel verwoest is blijft er weinig over van haar werk. Takens heeft een levenslange band met het kerkhof, waar zijn grootvader hem mee naar toe nam om te genieten van de schoonheid, ver terug in de tijd toen hij nog een jochie was. Dan gaat het je wel aan het hart als je ziet hoe alles verprutst wordt en verandert in een kale boel. En het eindpunt is nog niet eens bereikt, want er gaan nog heel wat heesters tegen de vlakte.
Waarom liet wethouder Oude Alink dit gebeuren? Waarom kiest Hengelo zo vaak de verkeerde richting? Misschien dat in het door Radio Hengelo uitgezonden interview van vorige week zondag met haar een antwoord te vinden is. Ik kan het iedereen aanraden die het gemist heeft. Het is nog steeds te beluisteren op www.radiohengelo.nl/uitzendinggemist/nieuwsvizier totdat het zondag a.s. vervangen wordt.

Een vieze boel

Mossen en korstmossen op een oude grafzerk. Het leven komt voort uit de dood:   
is het geen wonder? Sommigen vinden dit echter een vieze boel...                             

Terwijl de sloop van meestal gezonde bomen op de oude begraafplaats gestaag vordert, zodat steeds duidelijker wordt wat voor een kale boel ons straks rest, dwalen mijn gedachten af naar de overwegingen van voorstanders van deze ingreep. Vorige week ontmoette ik op het kerkhof iemand die de bomenkap helemaal zag zitten. Hij was met een camera in de weer en ik maakte een praatje. We kregen het vanzelfsprekend over de bomen. 'Zolang die bomen hier staan blijft het een vieze boel', begon hij. Wat nou? Hij wees me op de groen uitgeslagen en bemoste grafzerken. Een vieze boel. 'En er komt ongedierte op af', vervolgde hij. Er ging mij geen licht op. Ging het om de konijnen misschien? 'Boommarters', zei hij, 'en ze zijn nog beschermd ook. Ze knagen de kabels van de auto door!' Nu knagen boommarters helemaal geen autokabels door, maar zijn neefje de steenmarter des te meer. De man wist zeker dat ze er zaten. Dat kan heel goed, want steenmarters houden wel van een dergelijke afwisselende, natuurrijke plek. Ik heb zelf wel eens vanuit m'n ooghoek een bruine schicht voorbij zien flitsen. Steenmarters kunnen inderdaad behoorlijke overlast veroorzaken door hun voorliefde om autokabels door te bijten. Dat heeft ermee te maken dat bij de fabricage van kabels in nieuwere auto's visolie is gebruikt. Gelukkig is er wel een oplossing tegen kabelbijtende steenmarters. Als je de autokabels omwikkeld met kuikengaas, dan heb je nergens meer last van. Dat je in plaats daarvan ook het leefmilieu van zo'n prachtig dier kunt verprutsen, daar had ik nog niet bij stil gestaan. 'Goed dat het gesaneerd wordt', vervolgde de man. Hij bezat oude foto's uit de tijd dat het kerkhof nog kaal was. 'Toen was het veel mooier', vond hij. Tja, over smaak valt niet te twisten. Als alles geasfalteerd zou worden, zei ik, ben je ook overal vanaf, maar dat ging hem gelukkig toch te ver.

Zouden er veel mensen in Hengelo ook zo over denken? Ik vermoed van wel, want anders zouden al die aanslagen op het groen in onze stad nooit zo omvangrijk zijn geworden. De waarde van een groene omgeving is nog lang niet overal doorgedrongen, en zelfs de gemeente en de lokale afdeling van Groen Links kunnen wat dat betreft nog veel ontdekken.

'Achterstallig onderhoud'

Hier stond een oude kronkelhazelaar                                          

Een forse achterstallige onderhoudsbeurt, dat is wat er gaande is op de oude begraafplaats, zo konden we vanochtend lezen in TC Tubantia. Met de kap van 35 bomen wordt het kerkhof weer in de oude luister hersteld, aldus de gemeente. Maar wat verkocht wordt als achterstallig groot onderhoud is echter een heuse grootschalige herinrichting, waarbij omwille van zichtlijnen en nette perkjes nog veel meer groen tegen de vlakte gaat. Zo sneuvelde begin deze week een kronkelhazelaar die er al tientallen jaren stond. Die moest weg zodat je de erachter liggende graven beter kunt zien. Zo'n hazelaar is nog best te verpoten, liet ik me door iemand vertellen die zelf zo'n fraai, oud exemplaar in de tuin heeft staan. Maar dat past blijkbaar niet in Het Plan, dat door de Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud is opgesteld en momenteel met 163.000 euro gemeentelijke subsidie wordt uitgevoerd. Aan het eind van het artikel komt voor de argeloze lezer toch nog de aap uit de mouw. Het kerkhof moet teruggebracht worden in de vroegere staat, de situatie van 1940: een strakke en rechte indeling met graven in het gelid. Het wordt opgeruimd en netjes, en voor de natuur is dat de dood in de pot.

Verkeerde boom aangezaagd

Gisterochtend was er geen enkel toezicht van de gemeente op de oude begraafplaats, en het duurde dan ook niet lang of het ging fout. Toen ik een ronde liep bleek dat een van de grote coniferen links van het hoofdpad al was aangezaagd, terwijl dit nou net een boom was die zou moeten blijven staan. De man met de zaag was verderop bezig om een 'plantje', laten we zeggen een oude hulstboom, om zeep te helpen. Ik zei hem dat de betreffende conifeer geen witte stip droeg, maar hij beriep zich op een plattegrond waar op zou staan dat die wel gekapt moet worden. Na wat vergeefse telefoontjes bereikte ik de coördinator wijkbeheer, die meteen in actie kwam. Hij legde de mannen uit dat ze alleen bomen met een stip om mogen zagen. Hopelijk heeft dat indruk gemaakt. Omdat de aangezaagde boom er niet uit uit ziet zal hij een dezer dagen wel omgezaagd worden. In dat geval blijft de andere, die eigenlijk zou verdwijnen, behouden. Het schijnt dat illegale kap regelmatig voor komt, zoals pas geleden nog op het Strootbeekpark, waar 15 oude bomen illegaal vernietigd werden. De bijna-illegale kap was voor ons aanleiding om onze groene wethouder op te roepen om de keten van onzorgvuldigheden te verbreken en om de kap onmiddellijk stil te leggen. De door de gemeente veel gebezigde mantra 'de zorgvuldigheid staat voorop' komt inmiddels in een steeds schriller daglicht te staan. We konden het niet laten om ook alle raadsfracties op hun verantwoordelijkheid te wijzen en vroegen hen om alsnog mee te werken aan een time-out. Daar verwachtten we helemaal niets van (alleen Pro Hengelo reageerde), maar we wilden het niet in stilte voorbij laten gaan. Een ritueel protest, meer was het niet. Tot zover zijn we gekomen in Hengelo.

Vandaag is er op het kerkhof trouwens geen enkele boom omgezaagd. Dat heeft vast van doen met de winterse kou. Wel werden er takken afgevoerd.

Naschrift: Te vlug heb ik hier geoordeeld dat er sprake was van (een poging tot) illegale kap. Nu ik een week later de verwarrende informatie die de gemeente verstrekt heeft nog eens doorblader kom ik tot de conclusie dat er geen sprake was van een begin van illegale kap. Wel heeft het bedrijf dat de kap uitvoerde zich op dit punt niet gehouden aan de opdracht van de gemeente.

Het uur U

Vanochtend om 7.45 uur arriveerde een uit twee man bestaande kapploeg aan de achterpoort van de oude begraafplaats om een begin te maken met de kap van om en nabij de dertig bomen. Ik was erbij om een foto te maken hoe ze de linie van vogelveren zouden platwalsen, maar die bleek al snel aan de kant gewerkt, mogelijk door degene die de poort aan de binnenkant opende. Schoonheid wordt niet op prijs gesteld. En het zal ook wel zo zijn dat iemand zich gerealiseerd heeft dat zoiets wel een heel verkeerd beeld oplevert.

Gistermiddag hebben we nog een laatste lobbypoging ondernomen om een meerderheid van raadsfracties achter een voorstel voor een time-out te krijgen, maar helaas kregen we alleen steun van Pro Hengelo, VVD en Christenunie. Het CDA kon niet snel genoeg tot een besluit komen, maar dat deed er ook niet meer toe toen duidelijk werd dat alle coalitiepartijen de kap toch gewoon door wilden laten gaan. Bijna allemaal hadden ze het over hoe zorgvuldig het allemaal gegaan was. Het voorbereidingswerk van ambtenaren, die in de voorgaande maanden bij voortduring hadden geroepen dat de zorgvuldigheid voorop staat, had zo zijn effect gehad. Ik gooide nog in de strijd wat we net gehoord hadden, namelijk dat de wijkvereniging Thiemsland/Weidedorp in het geheel niet was uitgenodigd om zitting te nemen in de klankbordgroep. Hoezo zorgvuldig? Het mocht niet baten. Zelfs voor een partij als de SP, voor wie burgerparticipatie even belangrijk schijnt te zijn als groen en biodiversiteit voor Groen Links, maakte dat geen verschil. En zo verdween ook deze laatste stohalm achter de horizon.

Het einde van een oude hulst                                                                                  

Vandaag, op de eerste dag van de bomenkap, zijn twee oude hulstbomen volledig vernield. Gistermiddag nog figureerden ze in een door Radio Hengelo afgenomen interview van wethouder Janneke Oude Alink.
De wethouder wilde er niet op in gaan; ze wilde niet discussiëren over afzonderlijke 'plantjes'. Plantjes! Plantjes!!! Het gaat om hulstbomen van 70-80 jaar oud, die zie je echt niet elke dag! Wat denigrerend van de wethouder, maar wat verhelderend ook is deze uitspraak. Van een wethouder die zo denkt over oude bomen kun je echt niet veel inzet verwachten. We zijn nog heel, heel, maar dan ook heel erg ver van huis...

De laatste linie

De natuur is onze bondgenoot                                                                                                                                                                  

De laatste uren tikken weg voordat de slopers aan de poort staan van de oude begraafplaats, om het natuurlijke en authentieke karakter, dat in 2009 al flink was aangetast, nog verder de nek om te draaien. Als laatste verdedigingslinie heb ik vandaag een lijn van vogelveren dwars over het pad bij de poort aan de achterzijde geplaatst. De kaalslagers zullen morgenochtend met hun zware materieel echt over de natuur heen moeten walsen om verder op het kerkhof hun slag te kunnen slaan. De veren staan symbool voor de vrijheid, in dit geval de vrijheid om een andere keuze te maken. 'Hengelo is een zee van lelijkheid met eilandjes van schoonheid. Laten we ons op de lelijkheid richten en de schoonheid met rust laten', aldus onze stadsdichter Reinier de Rooie. Ja, laten we ons op de lelijkheid richten, op de lelijkheid en niets anders dan de lelijkheid! De schoonheid redt zich wel!

Een eerbetoon

Een kleine delegatie van het comité 'Een groene wijk maak je samen' uit de Hasseler Es bevond zich onder de enkele tientallen aanwezigen bij het bevestigen van witte tulpen aan de stammen van de ruim 30 bomen die a.s. maandag op de oude begraafplaats geveld gaan worden. Tenzij wethouder Oude Alink, die groen en biodiversiteit zo belangrijk zegt te vinden, alsnog ingrijpt en een time-out instelt, net zoals zij dat onlangs in de Hasseler Es heeft gedaan. Van een wethouder van Groen Links zou je zowaar kunnen verwachten dat zij de idealen van haar partij probeert te realiseren door bedreigde stadsnatuur te behoeden voor vernietiging. Radio Hengelo en TC Tubantia, die allebei acte de presence gaven met een verslaggever en een fotograaf, gaf ik mee dat er nog hoop is zolang de bomen overeind staan. De tulpen zijn een eerbetoon aan de bomen en bovendien maken ze zichtbaar welke bomen gekapt gaan worden, want de merktekens zijn vaak op een plek aangebracht die niet duidelijk te zien is. Wij roepen wethouder Oude Alink op om de vernietiging van deze mooie plek tegen te houden.

Afscheidsritueel

Morgenmiddag rond 13.30 uur organiseert het comité tegen de bomenkap op de oude begraafplaats een klein ritueel door witte bloemen te bevestigen aan de ten dode opgeschreven bomen. Als wethouder Oude Alink niet ingrijpt, dan zullen circa 35 bomen maandag gekapt worden. Iedereen die zich betrokken voelt bij de oude begraafplaats is welkom.

Open brief aan de wethouder

Vandaag heeft het Actiecomité Bomenkap Begraafplaats Bornsestraat Nee! een open brief geschreven aan wethouder Oude Alink met daarin de oproep om met onmiddelijke ingang de voorgenomen kap van circa 35 bomen stop te zetten:
(...)
'Het actiecomité was vanochtend verrast uit de krant te vernemen dat u 'dolblij' bent dat bewoners en de gemeenteraad groen zo ontzettend belangrijk vinden. Wij verbazen ons echter over het feit dat kennelijk eerst professioneel en massaal actie gevoerd moet worden voor behoud van groen in de stad, voordat u burgers serieus neemt. U bent blij met draagvlak onder bewoners voor groen in de stad, maar dit draagvlak is er natuurlijk niet alleen als er massaal en professioneel actie gevoerd wordt, zoals in de Hasseler Es. Komt u als wethouder voor Groen Links en eerstverantwoordelijke voor het gemeentelijke groenbeleid niet sowieso op voor behoud van stadsnatuur, ook als bewoners niet de tijd en/of de energie en/of de mogelijkheden hebben om professioneel en massaal te protesteren?

Nu wij uit de krant hebben mogen vernemen dat u erg voor biodiversiteit bent, en blij bent met draagvlak voor groen in de stad, hebben wij de volgende vragen aan u. Hoe verhoudt zich dit alles tot uw inzet om het groen en de biodiversiteit op de oude begraafplaats te behouden en te beschermen tegen modieuze nieuwlichterij? Zou voor het behoud van dit prachtige stukje stadsnatuur met haar door de tijd gevormde karakter, werkelijk een parel aan de kroon van Hengelo, geen draagvlak zijn onder de inwoners? Bestaan bewoners alleen als zij luidkeels protesteren?

Wij hebben u meermaals geïnformeerd over de biologische rijkdom van deze prachtige plek, en over onze zorgen dat de geplande herinrichting daaraan afbreuk zal doen. Op dit stukje grond ter grootte van een postzegel bevinden zich bijna 60 soorten bomen en heesters, circa 40 soorten paddestoelen, een dertigtal soorten mossen en enkele tientallen soorten korstmossen. Meer dan 20 soorten vogels zijn er waargenomen, en er huizen zoogdieren als eekhoorn, vleermuis, marter, egel en konijn. De bomen absorberen verkeerslawaai. Ze filteren schadelijk fijnstof uit de lucht, wat in het bijzonder geldt voor de in ongenade gevallen coniferen. Ze werken als een koelelement in het hitte-eiland dat de stad is. En vanzelfsprekend bieden ze voedsel, nest- en schuilgelegenheden voor vogels en eekhoorns.

De omwonenden zijn bij aanvang van dit project in 2008/2009 volledig buiten spel gezet. U heeft weliswaar gepoogd dat te repareren met het instellen van een klankbordgroep, maar door een slechte voorbereiding hebben de omwonenden die daarin zitting hadden zich teruggetrokken. Wij constateerden te vele onzorgvuldigheden en hebben geen vertrouwen dat de komende herinrichting de begraafplaats ten goede zal komen. Wij vinden dat er te weinig nagedacht is over het hoe en waarom van de herinrichting, vooral met betrekking tot de natuur en het authentieke karakter van de begraafplaats. Wij zien parallellen met de herinrichting van de binnenstad van rond de eeuwwisseling: ondanks een financiële impuls opnieuw een verlies voor de stad. Wij vrezen dat met de herinrichting van de begraafplaats een voor de Hengelose binnenstad uniek en veelsoortig natuurgebied teloor gaat. Daar protesteren wij tegen, en wij dachten in u als wethouder voor Groen Links een bondgenoot te vinden. Wij zijn in uw inzet teleurgesteld.'
(...)
Wij hebben haar tevens verzocht om het herinrichtingsplan alsnog om te buigen in een natuurvriendelijke richting.

Overenthousiaste kaalslagers halt toegeroepen



Gevelde bomen op het Strootbeekpark aan de Boekeloseweg                           

Het voormalige terrein van Akzo op de hoek van de Boekeloseweg en de Boortorenweg wordt door nieuwe eigenaren omgevormd tot een gewoon industrieterrein met meerdere kavels onder de naam Strootbeekpark. Daartoe hebben ze een kapvergunning aangevraagd bij de gemeente voor ruim 50 bomen. De gemeente heeft die ook verleend, maar de bomenwerkgroep van de Natuur- en Milieuraad heeft op tijd bezwaar gemaakt vanwege de ouderdom van een stuk of tien bomen, die er al (bijna) een eeuw staan. Wim ten Vaarwerk, de coördinator van de bomenwerkgroep, was gisteren toevallig in de buurt toen hij het geluid van een kettingzaag hoorde. Hij ging er snel op af en ja hoor, het was foute boel. De gewaarschuwde gemeente liet meteen de kap stil leggen, maar voordat het zo ver was legden 15 grote bomen het loodje. Het is momenteel nog onduidelijk welke gevolgen dit heeft voor het bezwaarschrift tegen de kap. Oorzaak van deze misser is waarschijnlijk miscommunicatie op het stadhuis. Twee naast elkaar gelegen projecten waren klaarblijkelijk met elkaar verwisseld!

Bomenkap oude begraafplaats begint maandag

Japanse esdoorn onterecht gemerkt                                                                            

Het moment dat de kap van een 35-tal bomen op de oude begraafplaats begint is vastgesteld op maandag 21 februari 2011. Gisteren zijn de bomen waar het om gaat gemerkt met witte of gele stippen. Het valt me nog mee, zei Vincent Mulder van de SP, die ik toevallig op het kerkhof trof net voordat ik een controleronde maakte. Zo'n controle is nodig, omdat er aan de lopende band fouten worden gemaakt. Nadat ik mijn ronde had gedaan en gekeken had of er niet ergens een boom te veel was gemerkt snapte ik waarom hij dat zei. Bij een dozijn bomen is het merkteken op een plek aangebracht die vanaf de paden niet te zien is. Het zal wel een bepaalde reden hebben, en ik hoop dat de aannemer die het werk uitvoert het wel helder heeft. Ik ontdekte dat er één fout is gemaakt. Dicht bij de poort aan de linkerkant van het pad staat een oude kronkelhazelaar, waarvan in november gezegd werd dat die weg zou moeten ten gunste van de er naast staande Japanse esdoorn, die prachtig is vanwege het in de herfst roodkleurende blad. De hazelaar was niet gemerkt, maar in plaats daarvan wel de esdoorn. Ik belde de ambtenaar die er over gaat hoe het zat. Het bleek dat hij het niet meer zo goed wist en ja, als ik zei dat het net andersom was, dan zou hij het veranderen. Nu vraag ik mij af wat dit betekent? Is er eigenlijk wel een plan of doen ze maar een beetje raak zoals het uitkomt? Als er een plan is, dan is toch duidelijk wat er weg moet? Ik was helaas niet aanwezig bij de rondleidingen in mei, maar ik moet nu denken aan het verhaal van iemand die er wel bij was. 'Alles moet open', 'zou de ontwerper van het herinrichtingsplan gezegd hebben, 'ik wil ruimte zien!' Ruimte komt er wel, maar tegen welke prijs?

Hengelo, wat maak je me nou?

Links van het fietspad is het nog onaangeroerd                        

Afgeladen vol was een zaal in lagere school 't Schöppert in de Hasseler Es. Het comité 'Een groene wijk maak je samen' had gisteravond een protestbijeenkomst belegd tegen de uit de rails gelopen kaalslag in de wijk. Iedereen hing aan de lippen van buurtbewoners, die getuigden hoe gemeentelijke kaalslagers de buurt beroven van groenstroken en bosplantsoen onder het mom van onderhoud. Je mond zakt open van verbazing als je hoort wat zich daar afspeelt. Het verhaal dat mij het meest trof kwam van een bewoonster die daar een jaar of vier geleden een huis had gekocht, niet vanwege het huis, maar vanwege het mooie plekje, met zicht op een bosplantsoen. Op een kwade dag ging de hele boel plat nog voordat ze drie keer met haar ogen kon knipperen. Inclusief egeltjes die daar overwinterden ging het hele zaakje zo de kiepbak in en weg ermee. Weg mooi plekje, weg dieren, weg vertrouwen in de gemeente. Waar zijn ze daar op het stadhuis toch in in 's hemels naam mee bezig?

De politici achter de tafel lieten de treurig stemmende verhalen gelaten over zich heen komen. Bijna alle partijen in de raad waren vertegenwoordigd. Opvallend was dat fractievoorzitter Wim Jager van Groen Links wel een meter ver naar achteren geschoven op zijn stoel zat, alsof hij wilde zeggen: ik ben er even niet bij. Voor Groen Links is dit natuurlijk een heel pijnlijke zaak, omdat dit alles gebeurt onder de regie van wethouder Oude Alink, en wel heel erg haaks staat op wat je van een groene partij mag verwachten. Eerlijkheidshalve moet ik hier wel aan toevoegen dat dit beleid niet door haar, noch door haar partij gemaakt is, want het dateert van 2005 en het is destijds met instemming van de wijkraad op de rails gezet. Wisten die trouwens wel waar ze ja tegen zeiden? Maar Oude Alink is wel verantwoordelijk voor de uitvoering van dit beleid, en van Groen Links zou je mogen verwachten dat deze partij stadsnatuur hoog heeft zitten. Bij de oude begraafplaats is trouwens gebleken dat dat een illusie is. Jager zei in de tweede ronde dat het natuurlijk nooit de bedoeling is geweest om beleid te verzinnen dat op kaalslag uitdraait. We moeten echt goed kijken hoe dat is te veranderen, zei hij. De aanwezige politici gaan het college vragen om met onmiddelijke ingang te stoppen met de werkzaamheden. Er hangt verandering in de lucht...

Bomen worden gemerkt

Vandaag worden de bomen op de oude begraafplaats, die op de nominatie staan om gekapt te worden, gemerkt. Ambtenaar Henk Groothuis gaat de aannemer die het werk moet uitvoeren uitleggen wat de bedoeling is. Hij verwacht dat maandag met de kap begonnen wordt. Wij hebben het hoofd van de afdeling Wijkbeheer gevraagd om er op toe te zien dat wij over de exacte datum geïnformeerd worden voordat de kap begint. Wie nog even wil genieten van de oude situatie, of wat daar na de vernielingen in voorgaande jaren nog van over is, moet snel zijn. Een laatste beïnvloedingspoging loopt nog, maar het is erg kort dag. Maar zo lang de bomen nog overeind staan is er nog hoop.

Ons groene erfgoed is niet veilig



Hier stond een boom met een verhaal                                                                        



Tot twee jaar geleden stond op de oude begraafplaats, ongeveer ter hoogte van het beeldje van Frederika ter Horst, maar aan de andere kant van het pad, een bijzondere boom. Het ging om een Japanse dwergcipres, een heel langzame groeier die in tien jaar amper een meter omhoog komt. Nu staan er wel meer bijzondere bomen op het kerkhof, maar deze was zo speciaal dat in de jaren vijftig een kweker helemaal met de trein uit Boskoop naar Hengelo kwam om van deze boom stekjes te nemen voor veredeling. Hij deed dat elk jaar. Daar had hij toestemming voor gekregen van de erfgenamen die het graf beheerden waarop deze boom stond.

Je zou denken dat zo'n boom ook in moderne tijden met liefde gekoesterd zou worden, maar dat bleek een reusachtige misvatting. Op een kwade dag in 2009 was hij plotseling verdwenen. Afgezaagd aan de grond, ter meerdere eer en glorie van zichtlijnen of andere fratsen. Weten de mannen met de kettingzagen wel waar ze mee bezig zijn? Ons groene erfgoed is niet veilig als we hen onbekommerd hun gang laten gaan!

De Titanic bijsturen III



Kerngezonde oude krimlinden                                                                                   

Zelf had ik nooit gedacht dat de Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud, die in de vorige eeuw de oude begraafplaats behoed heeft voor de ondergang, aan het einde van die eeuw een plan ontwikkelde om praktisch al het groen op het kerkhof neer te halen, inclusief de lindebomen van een eeuw oud. Dat verhaal hoorden we eergisteren uit de mond van een van onze ambtelijke gesprekspartners. In 1995 was in de persoon van de heer Veelenturf een tuin- en landschapsarchitect als bestuurder binnengehaald, en ik kan me zo voorstellen dat er voor een tuinarchitect niets mooiers is dan om helemaal met een schone lei te kunnen beginnen. Dat de vereniging destijds niet spontaan haar naam heeft veranderd in Vereniging Kaplust is verbazingwekkend, maar kan te maken hebben met het feit dat het feest niet door ging. De gemeente ging er gelukkig voor liggen. 'Anders zouden we hier met kanonnen tegenover elkaar staan', zei Henk Groothuis, en ik vermoed dat hij er niet ver naast zit. Een onderzoek bevestigde dat de krimlinden in prima staat verkeerden. Er zat niets anders op dan een nieuw plan te maken. Met dat nieuwe herinrichtingsplan werden we voor het eerst in het voorjaar van 2009 geconfronteerd door de onaangekondigde kap van tientallen oude rododendrons en andere heesters, en ook een aantal bomen. Vervolgens werd een kapvergunning afgegeven voor nog eens 35 bomen, en tijdens de bijeenkomst van de klankbordgroep op 10 november 2010 wilde men zelfs van 46 bomen af. Merkwaardig was dat ontwerper Veelenturf bij deze bijeenkomst ontbrak. Waarom was hij er niet? Volgens Groothuis was hij tijdelijk gestopt, omdat hij het niet zag zag zitten. Volgens een donateur van de nog slechts circa 10 leden tellende vereniging had Veelenturf laten weten dat hij zich had teruggetrokken en er niets meer mee te maken had. Hij was de kritiek zat. Zelf vertelde de ontwerper mij onlangs dat hij er niet bij was geweest, omdat hij bang was dat hij iets onverstandigs zou zeggen tegen het stadsdeelhoofd. Het was volgens hem maar half waar dat hij was teruggetreden. Officieus was het wel zo, maar officieel niet. Maar, zei hij, als ik hoor dat het (plan, RB) niet door gaat, dan treed ik af. Even later zei hij, als ik hem goed beluisterd heb, dan treden we af. Een stuurloze vereniging een jaar voor het eeuwfeest, dat zou de gemeente slecht uitkomen...

De Titanic bijsturen II

Schuivende panelen  (olieverf op doek, 2002, ©)                   

Na een lange lijdensweg is gisteren het doek gevallen voor de oude begraafplaats. De leden van het actiecomité tegen de bomenkap op het kerkhof kregen van ambtenaren van de gemeente te horen dat de herinrichting binnenkort hervat wordt en uitgevoerd zoals aanvankelijk in de bedoeling lag, met enkele aanpassingen naar aanleiding van onze inbreng. De vlag kan halfstok, want wij denken niet dat dit een goed resultaat is. Als wij serieus waren genomen, dan zou er ook gekapt en heringericht worden, maar minder rigoureus en met meer gevoel voor de rijkdom van deze oeroude groene oase. Maar eerst het goede nieuws: de door velen bewonderde atlasceder blijft behouden, net als 2 grote cypressen en een vederesdoorn. Ook 8 bomen waarvoor geen kapvergunning is afgegeven, maar die men desondanks graag had willen kappen, blijven staan. Verder zijn we overeen gekomen dat alle bomen die verkeerd staan ingetekend op de bij de kapvergunning behorende plattegrond niet gekapt kunnen worden, omdat er simpelweg op die plek geen boom staat. Er wordt ook geen boom die elders staat voor in de plaats gekapt. Het is nog niet helemaal duidelijk om hoeveel bomen het hierbij gaat, want dat is afhankelijk van hoe nauwkeurig je wilt zijn. Wel duidelijk is dat de gemeente er niet verstandig aan heeft gedaan om een slechte plattegrond te gebruiken.

Het is goed om nog even stil te blijven staan bij deze plattegrond, die al zoveel verwarring heeft gezaaid. Wat we gisteren daarover te weten kwamen vond ik ronduit schokkend. Volgens de gemeente is deze plattegrond gebruikt, omdat de bomen op het kerkhof nooit ingemeten zijn. Er bestaat echter sinds juni 2009, twee maanden voor de aanvrage van de kapvergunning, een door de Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud gemaakte plattegrond waar alle bomen op staan. Waarom is die niet door de gemeente over genomen, zo vroeg ik. Dat gaat ook gebeuren, maar de gemeente wil dat maar één keer doen en wacht daarmee tot de bomenkap achter de rug is. Dat betekent dus dat betrokken burgers zich met een prutswerkje moesten zien te redden, omdat de gemeente zich een uurtje werk wilde uitsparen. Hoe serieus neemt de gemeente haar burgers? En dan kijken ze nog op dat we stennis maken! Dit moet en kan echt anders.

Ik beperk mij vandaag tot de vaststelling dat het gesprek met de ambtenaren Martin van 't Veen, het nieuwe hoofd afdeling Wijkbeheer, en Henk Groothuis aangenaam was, ondanks het feit dat wij het niet eens waren. Het is altijd fijn als je gesprekspartners een professionele houding hebben. Daar heb ik veel waardering voor, want ik weet dat het ook heel anders kan. Eind volgende week kan er een begin met de kap gemaakt worden, maar het kan ook de week erop zijn. De bomen waar het om gaat zullen eerst gemerkt worden. Vanwege de laatste ontwikkelingen is Bert Roos vandaag uit de klankbordgroep gestapt, waardoor er geen bewoners meer deel van uit maken. Het actiecomité laat het er nog niet bij zitten en gaat de politieke partijen inlichten over het mislukken van dit initiatief om betrokken burgers alsnog een stem te geven.

De Titanic bijsturen

De ondergang van de Titanic   (aquarel, 1988)                            

Gisteren hadden Bert Roos en ik opnieuw een gesprek met wethouder Janneke Oude Alink over de beoogde bomenkap op de oude begraafplaats, waarvoor de gemeente anderhalf jaar geleden een kapvergunning heeft afgegeven. Door alle commotie over de omvang van de herinrichting en de missers die er gemaakt zijn is het inmiddels een slepende kwestie geworden. De wethouder probeerde begrip te kweken voor de lastige situatie waarin de gemeente zich bevindt. Er zijn in Hengelo veel mensen die pleiten voor een natuurlijker aanpak, waarbij bijvoorbeeld niet al het boomblad weggehaald wordt, maar er zijn er misschien nog wel meer die het liefst zouden zien dat elke scheefgewaaide grashalm onmiddellijk door de gemeente wordt rechtgeharkt en dat alle blaadjes netjes worden opgeruimd. Daar moet de gemeente tussendoor zien te laveren. Ook zijn de ideeën binnen de gemeente over hoe om te gaan met groen wel aan het veranderen, maar dat gaat langzaam. Er is lang op een bepaalde manier gewerkt en verandering kost nu eenmaal tijd. Het is als het bijsturen van de Titanic, zei ze. 'De Titanic is vergaan!', reageerde Bert Roos heel ad rem, dus misschien was dat niet zo'n goede vergelijking. Maar als je erover door denkt is het dat wel. Onze samenleving is net een heel groot passagiersschip, dat haast je rep je op volle kracht de zee doorklieft, een zee waar het niet pluis schijnt te zijn vanwege de vele ijsbergen. Kun je nog bijsturen als je zo'n ding voor de boeg ziet opdoemen? Met de Titanic ging het in 1912 goed fout. Zal het ons beter vergaan?

Hoe het ook zij, wij hebben in elk geval nog weer eens aangekaart dat het erg jammer zou zijn als in komende jaren zou blijken dat het aantal diersoorten ten gevolge van de herinrichtingsplannen flink is afgenomen. Als de vogelstand daalt en egels en eekhoorns het laten afweten, dan is dat een groot verlies. Vooral de dieren maken dit kerkhof tot een bijzondere en spannende plek. Daarbij is het belangrijk hoe de beplanting er uit ziet: biedt die voldoende dekking en voedsel, dan zullen veel dieren daarvan profiteren. Op wilgen bijvoorbeeld leven veel insecten, wat weer veel zangvogels aantrekt, waardoor het voor een roofvogel als de sperwer ook interessant wordt. De heer Henk Slootjes, vertegenwoordiger van de Bomenstichting voor Twente en aanwezig als onze deskundige, bracht het idee van begeleide verwildering onder de aandacht. Je laat de natuur haar gang gaan en begeleidt dat proces door bij te sturen waar dat echt nodig is. Er kan dan een veel grotere rijkdom aan leven ontstaan. Dat ziet er wel wat rommeliger uit, en het probleem zit daarin dat veel mensen daar moeite mee hebben. Elders wordt dit idee al toegepast, bijvoorbeeld op de oude begraafplaats in Deventer. Het zou ook prima aansluiten bij onze oude begraafplaats, omdat daar decennialang weinig onderhoud is toegepast. Helaas lijkt de tijd daar nog niet rijp voor, voor zover het Hengelo betreft.

Helaas was de tijd te kort om alles de revue te laten passeren. Volgens de wethouder liggen de standpunten niet zo ver uit elkaar. Dat kan in theorie wel zo zijn, maar hoe ziet de praktijk eruit? Oude Alink zou graag zien dat we elkaar niet bestrijden maar versterken. Ze erkent dat er dingen fout zijn gegaan in het verleden, zoals o.a. het verkeerd opmeten van bomen, maar ze vindt het belangrijk dat we ons op de toekomst  richten. Het gaat echter niet alleen om fouten die in 2009 zijn gemaakt en waarvoor strikt genomen de vorige wethouder, de heer Weber van het CDA, de verantwoording droeg. Heel recent is er ook nogal wat mis gelopen met de klankbordgroep. Al met al was het wel een goed gesprek, maar het is twijfelachtig of we hier iets mee zijn opgeschoten. Vanmiddag vertellen ambtenaren ons hoe de gemeente nu concreet verder wil gaan.

Sluipende kap



Een in 2009 gekapte conifeer                                

Belangrijk bij de afweging van de voorgenomen kap van 35 bomen op de oude begraafplaats is de hoeveelheid bomen die in het recente verleden sluipenderwijs verdwenen zijn. Het gaat om circa twintig bomen gedurende de afgelopen tien tot vijftien jaar. Twee kanjers in de noordoost- en noordwesthoek zijn omgewaaid en midden op het kerkhof is een boom met een fraaie kroon van grillige takken afgestorven. Op het einde van de vorige eeuw zijn bij de plaatsing van een nieuw hek aan de noordkant 6 bomen gekapt, waaronder een paar dikke berken, waarschijnlijk vanwege het feit dat ze dicht aan de rand stonden. Een paar jaar geleden verdwenen enkele oude fruitbomen en een larix om onduidelijke redenen. In 2009, het jaar waarin ook tientallen rododendrons werden afgezaagd en vernietigd, verdwenen o.a. een taxus en nog een andere conifeer, allebei gezonde bomen. Dat moet enkele maanden voor de aanvraag van de omstreden kapvergunning geweest zijn, en het roept de vraag op waarom er met de kap van deze bomen niet gewacht kon worden. Waren Vereniging Gemeenschappelijk Onderhoud en gemeente zo enthousiast dat na de kap van de rododendrons de motorzaag maar met moeite te stoppen viel? Was men bang dat een nog grotere kapvergunning weerstand zou oproepen? Of waren deze bomen minder dan 20 cm dik, waardoor een vergunning niet nodig was? Feit is dat de diameter van de achtergebleven stobben ruim 25 cm bedraagt, en dat betekent dat er hier mogelijk sprake was van illegale kap. Eind vorig jaar is al eens gebleken dat de diameter van te kappen bomen verkeerd wordt ingeschat. Maar ook al zou er geen sprake zijn geweest van illegale kap, dan nog is het erg onverstandig om bomen die net niet kapvergunningplichtig zijn om te zagen kort voordat er voor een groot aantal andere bomen op deze kwetsbare locatie een kapvergunning zou worden aangevraagd. Dat is niet bevorderlijk voor het vertrouwen. Net zo min als de kap vorig jaar van een gezonde oude appelboom het vertrouwen ten goede kwam. Hier was geen sprake van illegale kap, maar wel werden door de VGO afspraken geschonden.

Het grote probleem met de herinrichting van de oude begraafplaats is het feit dat omwonenden in het begin geheel buiten dit ingrijpende project zijn gehouden. Dat kan de huidige wethouder Janneke Oude Alink niet aangerekend worden, want de verantwoordelkijkheid daarvoor ligt bij haar voorganger. Daarnaast is de informatievoorziening op die momenten waarop burgers wel invloed hadden niet optimaal geweest, om het maar diplomatiek te zeggen. Dat kan heel veel beter, en dat zou de wethouder zich wel kunnen aantrekken. Al met al heeft de gang van zaken tot gevolg dat ook een kwestie als sluipende kap een rol is gaan spelen bij de beoordeling van de plannen. Wat voor verrassingen staan ons in de nabije toekomst nog te wachten op dit punt?

De oude begraafplaats in de jaren 90 II



Zuidwesthoek in 1991 en rechts de zuidrand in de winter van  1995                                                                                                                                                     

Aan het begin van de jaren negentig was de oude begraafplaats nog bijna volledig omgeven door het fabrieksterrein van wat eertijds de Heemaf was, die in 1963 door fusie opging in het Holec concern. Gebouwen die dateerden uit o.a. 1938, 1939 en 1940 lagen langs de zuid- en westkant van het achterste deel van het kerkhof. Ze zagen er destijds al erg onttakeld uit. Wie binnen een kijkje kon nemen zag in één van de enorme ruimtes tientallen grote jerricans met god mag weten wat voor inhoud, gestapeld op pallets. Verlaten vastgeprikt aan een wand was een brief over salarisuitbetaling uit 1982 achtergebleven, en verder niets dan leegte, glasscherven, en de geur van het naderende einde. In de winter van 1995 werd de hele boel gesloopt. Aan de noordkant kwamen woningen, aan de westzijde een straat (Wessex) met appartementen, woningen en parkeerplaatsen, terwijl het gebied ten zuiden van het kerkhof na de opgravingen van de resten van het Huys Hengelo een archeologisch reservaat werd met opnieuw uitgegraven grachten. Door al dat water werd het vochtiger op het kerkhof, wat gunstig was voor de groei van paddestoelen en (korst)mossen. Aan water gebonden vogels als wilde eend, aalscholver, reiger en ijsvogel bezochten sindsdien af en toe het kerkhof. De omgeving was opener geworden, maar ook onrustiger. De uil liet zich niet meer zien.