Spic & span

Al een paar keer heb ik aandacht besteed aan de keuze voor het hoogste onderhoudsniveau, IBOR-hoog genaamd, in de nieuwe opzet voor het kerkhof. IBOR staat voor Instrument Beheer Openbare Ruimte. Het is een classificatiesysteem op drie niveaus voor het onderhoud van groen, maar ook voor allerlei andere zaken die deel uit maken van de openbare ruimte, zoals wegen, speelvoorzieningen en bankjes. Naast een basisniveau bestaat er een laag en een hoog onderhoudsniveau, waarbij regels worden opgelegd voor het onderhoud van bomen, heesters, hagen, vaste planten en gazons. Alle kerkhoven vallen onder het hoge niveau, ook de oude begraafplaats, hoewel daar al bijna een mensenleven lang niet meer begraven wordt. Ik bespreek hier alleen het hoge niveau.

Bij IBOR-hoog moet de kwaliteit van de bomen goed zijn. Dat betekent dat het moet gaan om vitale bomen met een goede kroon, waarbij hooguit sprake is van lichte schade. Dat betekent het einde voor o.a. één van de magnolia’s (nr. 35) en voor 7 van de 10 cypressen langs de Bornsestraat. Daarnaast moet het aantal bomen goed afgestemd zijn op de mogelijkheden van de standplaats. Ten gevolge van deze eis moeten o.a. 4 esdoorns (nrs. 17 t/m 20) en 3 wilgen (nrs. 26, 27, 28) verdwijnen. Er mag geen achterstand zijn in snoei. Over de opslag van ongewenste soorten wordt niets gemeld, maar omdat daarover bij alle andere categoriën groen aangegeven wordt dat dergelijke opslag niet voor mag komen is het aannemelijk dat zoiets ook bij bomen geldt. Bij de kap van een linde (nr. 33) wordt het argument in stelling gebracht dat het hier gaat om natuurlijke opslag. Bij de genoemde esdoorns en wilgen wordt ook vermeld dat het gaat om natuurlijke opslag of ‘zaaibomen’.

Behalve het niet voorkomen van ongewenste soorten worden bij de andere categoriën groen nog een aantal eisen genoemd die van belang kunnen zijn. Er mag enig ‘natuurlijk vuil’ voorkomen, maar ‘het weinige vuil dat er ligt, valt nauwelijks op’. Het gaat hierbij in de eerste plaats om gevallen blad, wat zo veel mogelijk verwijderd moet worden, zoals te zien is op de foto (situatie november 2009). Een dergelijke spic & span benadering is ongunstig voor bepaalde dieren die er juist baat bij hebben dat bladafval blijft liggen. Verder moeten gazons strakke graskanten hebben en het gras moet kort en gelijkmatig gemaaid worden. Allemaal vormen van intensief onderhoud die tegenwoordig gepaard gaan met de nodige decibellen.

Op zich is het IBOR-systeem een prima middel om onderscheid te maken en prioriteiten te stellen. Aanvechtbaar is dat een eeuwenoud kerkhof waar al lange tijd niet meer wordt begraven en dat zich ontwikkeld heeft tot een afwisselend en natuurrijk domein nu overgeleverd is aan een onderhoudsconcept dat op deze plek niet lijkt toegesneden. De kans bestaat dat de waarden van dit gebied er per saldo op achteruit gaan. Dat was toch zeker niet de bedoeling?